Jump to content

Ekonomia e Shqipërisë

Checked
Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Shpjegim
 Ky artikull është i dyshimtë për nga vërtetësia, është i parregulluar, ndodhet nën titullin jo përkatës ose nuk i përmbahet rregullores mbi shkronjat shqipe. Prandaj, derisa të rregullohet, nuk mund të merret si i saktë.


Ekonomia e Shqipërisë
Tirana është qendra ekonomike e Shqipërisë.
Renditja120-ta (PPP, 2017)[1]
ValutaLeku
Viti fiskalViti kalendarik
Statistika
PBBIncrease$36.524 miliardë (PPP, 2017)
Increase$13.367 miliardë (Nominal, 2017)[2]
Rritja e PBBIncrease3.84% (2017)
PBB për frymëIncrease$11,928.5 (PPP, 2016)[3]
$4,146.9 (Nominal, 2016) [4]
PBB për Sektorbujqësia: 21.6%, industria: 14.9%, shërbimet: 63.5% (2016)[5]
Inflacioni (CPI)2.4% (2018)[6]
Popullsia
nën nivelin e varfërisë		13% (2017)[5]
Koefiçenti Gini29 (2012)[5]
Forca punëtore1,80 milion (2014)
Forca punëtore
sipas fushës		Bujqësia: 41.8%, Industria: 11.4%, Shërbimet: 46.8% (Dhjetor 2014)[5]
Papunësia12.5% (2018)[7]
208 mijë vetë[8]
Industritë kryesoreParfume dhe produkte kozmetike, ushqime dhe produkte duhani; Tekstile dhe veshje; Lëndë druri, lëndë djegëse, çimento, kimikate, minierat, metalet bazë, hidrocentralet
Indeksi i Lehtësive në Biznes58-ta (2016)[9]
Të Jashtme
EksporteIncrease$1.962 miliardë (2016)
Lloji i eksporteveTekstili, këpucet, asfalti, metali, mineralet, nafta bruto, nafta, perimet, frutat, duhani
Partnerët kyesorë të eksportit Italia 42.8%
 Kosova 9.7%
 Shtetet e Bashkuara të Amerikës 7.6%
 Kina 6.1%
 Greqia 5.3%
 Gjermania 4.8% (2015)[10]
ImportetIncrease$4.6647 miliardë (2016)
Lloji i importeveMakineri, ushqime, tekstil, kimikate
Partnerët kyesorë të importit Italia 33.4%
 Kina 10%
 Greqia 9%
 Turqia 6.7%
 Gjermania 5.2% (2015)[11] (Dhjetor 2017)[5]
Financat publike
Të ardhuratIncrease $33.3 miliardë (Buxheti 2014)[12]
ShpenzimetIncrease$27.50 miliardë (Buxheti 2017)[12]
Ndihmat ekonomikeMarrës: ODA: $ 366 milion (donatorët kryesorë ishin Italia, Bashkimi Evropian, Gjermania (2003 est.)
Vlerësimi i kredititStandard & Poor's:[13]
B+ (Domestic)
Rezervat e huajaIncrease$3,139 miliardë (Dhjetor 2015)[5]
Burimi Kryesor i Të Dhënave: CIA World Fact Book
Të Gjitha Vlerat Monetare Janë në USD

Ekonomia e Shqipërisë ka kaluar nëpër një proces të tranzicionit nga një ekonomi e centralizuar në një ekonomi të tregut në parimet e tregut të lirë. Shqipëria është një vend i industrializuar me të ardhura të larta-mesatare dhe një anëtare e Organizatës së Traktatit të Atlantikut të Veriut (NATO), Organizatën Botërore të Tregtisë (OBT), Organizatës për Siguri dhe bashkëpunim në Evropë (OSBE) dhe Organizatës së bashkëpunimit ekonomik të detit të Zi (BSEC).

Shqipëria është një vend në zhvillim me një ekonomi të bazuar në shërbim (63.5%), bujqësi (21.6%) dhe sektorin industrial (14.9%) (2016) Vendi është i pasur me burime natyrore dhe ekonomia mbështetet kryesisht në bujqësi, përpunim të ushqimit, lëndë druri, naftë, çimento, kimikate, minierat, metalet bazë, hidrocentralet, turizmi, industria e tekstilit dhe nxjerrja e naftës. Sektorët më të fuqishëm janë energjia, minierat, metalurgjia, bujqësia dhe turizmi. Eksportet primare industriale janë veshjet, kromi, nafta dhe lëndët djegëse të rafinuara. Për më tepër, Shqipëria ka depozitat e dyta më të mëdha të naftës në Ballkan dhe rezervat më të mëdha të naftës në tokë në Evropë.

Sektori i turizmit është tradicionalisht një burim i dukshëm i të ardhurave për vendin, veçanërisht gjatë muajve të verës, por edhe kohët e fundit gjatë muajve të dimrit, për shkak të rritjes së popullaritetit të sporteve të dëborës si skijimi. Me mbi 3.8 milion turistë në vit, turizmi gjeneron të ardhura më shumë se 1,5 miliardë euro.[14] Shqipëria renditet ndër 25 destinacionet më të popullarizuara turistike në Evropë dhe u votua si një nga destinacionet më të mira të turizmit në botë në 2014 nga New York Times dhe Lonely Planet.[15][16]

Sektorët e Ekonomisë të Shqipërisë

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Trevat shqiptare, për nga niveli i përgjithshëm i zhvillimit ekonomik cilësohen si vende bujqësore industriale. Kjo do të thotë që ekonomia bujqësore luan rolin kryesor në zhvillimin ekonomik të tyre.

Struktura e zhvillimit ekonomik të trevave shqiptare përbehet nga tre sektorë kryesore të ekonomisë, të cilët janë :

  1. Sektori i Parë i ekonomisë i cili ka për baze ekonominë bujqësore.
  2. Sektori i Dytë i ekonomisë, me të cilin nënkuptohet para se të gjithash industrinë.
  3. Sektori i Tretë i ekonomisë, i cili përfshin aktivitetet e shërbimeve, tregtinë, transportin, turizmin etj.

Ekonomia bujqësore

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Në zhvillimin ekonomik të trevave shqiptare bujqesia ka qenë dhe mbetet dega baze e ekonomisë shqiptare. Një fakt i tillë lidhet me kushtet e favorshme natyrore për zhvillimin e ekonomisë ashtu edhe me traditën shumë të mire të popullsisë sonë në ketë drejtim.

Ndikimi i kushteve Natyrore në zhvillimin e ekonomisë bujqësore

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Natyra shqiptare me të gjithë elementet e saj si: klima, relievi, token, bimësinë, hidrografinë etj. Në zonat e ulëta me reliev fushor e me klime të butë mund të kultivohen lloje të ndryshme të kulturave bujqësore si drithëra, perime etj. Në zonat kodrinore kultivohen drufrutoret duke filluar nga agrumet dhe deri te ulliri në zonat bregdetare. Në zonat malore me kullotat dhe pyjet e shumte shërbejnë si për rritjen e blegtorisë dhe për zhvillimin e ekonomisë pyjore.

Kushtet shoqërore në zhvillimin e ekonomisë bujqësore

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Që në kohet me të hershme shqiptaret janë dalluar për eksportimin e prodhimeve bujqësore dhe blegtorale si: djathë, gjalpë, lesh, mish, mjaltë, vaj etj.

Deri në fillimin e Luftës së dytë botërore mbi 80% e popullsisë merreshim me ekonomi bujqësore. Pas luftës përparësi iu dhe zhvillimit të industrisë, ndërsa ekonomia bujqësore kaloi në plan të dytë. Rënie të veçantë pati blegtoria. Shumë pyje u prenë, këneta u thane, për zhvillimin e bujqësisë duke u ndërtuar kanale vaditës dhe rezervuarëve dhe gjithashtu u përmirësua teknika bujqësore..

Rajonet bujqësore të trevave shqiptare

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Ekonomia bujqësore është e pranishme kudo në trevat shqiptare. Dallohen disa rajone të cilat i japin tonin gjithë zhvillimit bujqësor. Nder këto rajone përmendim:

Rajonin Perëndimor i cili përfshin të gjithë Ultësirën Perëndimore me kodrat përreth që përben dhe rajonin më të zhvilluar bujqësor. Këtu kultivohen (drithëra, bime industriale, pemëtaria etj.) dhe mbareshtohen të gjitha llojet e blegtorisë (gjedhet, derrat etj.)

Rajoni i Fushë-Kosovës dhe Lugu i Dukagjinit, i cili përbën një rajon shumë të rëndësishëm bujqësor.

Aty zhvillohen të gjitha prodhimet e mundshme bujqësore si: drithëra, bime industriale, prodhime të gjedhit dhe bagëtive të imëta.

Rajoni Jug-Lindor i Shqipërisë, sidomos Fushegropa e Korçës, që dallohet si në prodhimin e drithërave të bukës (gruri, misri), bime industriale (duhani, panxhari sheqerit) ashtu edhe në frutikulture (molle, kumbulla) dhe në blegtori (gjedhe dhe bagëti e imët).

Referime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. ^ "GDP per capita, PPP (current international $)", World Development Indicators database, World Bank. Database updated on 16 December 2017. Accessed on 20 December 2014.
  2. ^ "Report for Selected Countries and Subjects". Imf.org. 2006-09-14. Marrë më 2014-10-07. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  3. ^ [1]
  4. ^ [2]
  5. ^ a b c d e f "The World Factbook" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 24 dhjetor 2018. Marrë më 3 mars 2011.
  6. ^ ArlindaGjonaj. "BoA:Inflacioni në qershor 2.4%". ata.gov.al (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 27 gusht 2018. Marrë më 10 korrik 2018.
  7. ^ "Albania's unemployment rate falls to 12.5% in Q1 2018" (në anglisht). Marrë më 11 korrik 2018.
  8. ^ "Kopje e arkivuar". Arkivuar nga origjinali më 1 gusht 2017. Marrë më 24 gusht 2017. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Archived copy si titull (lidhja)
  9. ^ "Doing Business in Albania 2017" (në anglisht). World Bank.
  10. ^ "Export Partners of Albania" (në anglisht). CIA World Factbook. 2015. Arkivuar nga origjinali më 2 tetor 2016. Marrë më 2016-08-04.
  11. ^ "Import Partners of Albania" (në anglisht). CIA World Factbook. 2015. Arkivuar nga origjinali më 6 gusht 2016. Marrë më 2016-08-04.
  12. ^ a b "Official government budget for 2017" (PDF). Ministry of economics of Albania, Page 3. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 8 mars 2014. Marrë më 15 mars 2014. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  13. ^ "Sovereigns rating list" (në anglisht). SEENews: Business Intelligence for South East Europe. 6 shkurt 2017. Marrë më 12 korrik 2017. Standard & Poor's said it has raised its long- and short-term foreign and local currency sovereign credit ratings on Albania at B+ with a stable outlook.
  14. ^ "Turizmi, 1.5 mld euro të ardhura për 2016". top-channel.tv. 1 prill 2017. Arkivuar nga origjinali më 7 qershor 2017. Marrë më 14 gusht 2017.
  15. ^ "Lonely Planet's top 10 countries for 2011 – travel tips and articles – Lonely Planet". Arkivuar nga origjinali më 4 nëntor 2010. Marrë më 7 gusht 2013. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  16. ^ "52 Places to Go in 2014". The New York Times. 5 shtator 2014. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Ekonomia_e_Shqipërisë&oldid=2567598"